Jak to mówią – co kraj to obyczaj, choć w przypadku Wielkanocy powinno być “co region to obyczaj”, bo każda część Polski ma swoje własne, silnie zakorzenione tradycje wielkanocne, także te związane ze świątecznym jedzeniem. To co trafia na nasz stół wielkanocny jest także instruowane przez nasze gusta, nie każdy przecież przepada za białą kiełbasą i stosem jajek. Jednak trzeba przyznać, że potrafimy trzymać się tradycji i przekazywać zwyczaje z pokolenia na pokolenie, a na naszych stołach co roku goszczą te same tradycyjne potrawy. Co znajdujemy na stole wielkanocnym Polaków?
Jaja w różnym wydaniu na Wielkanoc.
To podstawa Świąt Wielkanocnych, jajko to znak życia, odrodzenia. Obecne w wielu potrawach znajdujących się na stole wielkanocnym, szczególnie pod postacią jajek faszerowanych, jako dodatek do żurku, w sałatkach, a także po prostu jako przekąska. W niektórych domach na stole stawia się nawet kilkadziesiąt ugotowanych jajek i zajada się nimi przez cały dzień! W Internecie i książkach kucharskich możemy znaleźć mnóstwo pomysłów na faszerowane jajka, np. z tuńczykiem albo szczypiorkiem. Możemy też eksperymentować w kwestii sosów – do jajek idealnie sprawdzą się sosy tatarski i chrzanowy.
Żurek wielkanocny czy barszcz biały.
W przeciwieństwie do Bożego Narodzenia, kiedy pierwszym posiłkiem jest kolacja, Wielkanoc rozpoczynamy tradycyjnym wielkanocnym śniadaniem. Na naszym stole nie może zabraknąć śniadaniowej zupy – żurku. W niektórych częściach Polski króluje także biały barszcz lub zupa chrzanowa. Jednak zdecydowanie najczęściej na stole gości aromatyczny żurek na zakwasie. Dla urozmaicenia warto podać go w chlebku specjalnie przeznaczonym do zup, dostaniemy go w okresie wielkanocnym w każdej większej piekarni. Ważne jest, by odpowiednio szybciej przygotować zakwas na żurek – nabierze odpowiedniej kwasowości, jeśli przygotujemy go na około tydzień przed Wielkanocą. Wielkanocny żurek to zupa obfita, najczęściej z białą kiełbasą, zabielana, także z ziemniakami i tradycyjnie z jajkiem.
Biała kiełbasa z piekarnika.
Podobnie jak jaja, obecna od dawien dawna na śniadaniu wielkanocnym. Najbardziej popularna jest biała kiełbaska pieczona w towarzystwie cebuli, piwa, podawana na ciepło z chlebem, ćwikłą, chrzanem. Białej kiełbasy nie może także zabraknąć w wielkanocnym żurku.
Wędliny i pasztety domowej roboty.
Przy śniadaniu wielkanocnym zdecydowanie nie stronimy od potraw mięsnych, a bardzo popularny na naszym stole jest pieczony pasztet. Najczęściej z królika, kaczki, wieprzowiny, podrobów. Zjadamy go z nieodłącznymi dodatkami, czyli chrzanem, ostrą ćwikłą, chlebem. Jeśli jesteśmy otwarci na wszelkie kombinacje w kuchni, warto lekko urozmaicić nasz jadłospis wielkanocny, a do pasztetu dodać śliwki suszone, jajka albo sos żurawinowy. Na stole wielkanocnym Polaków znajdziemy także szeroki wybór wędlin i kiełbas (nie tylko białej). W tym przypadku kwestia gustu – część z nas preferuje wędlinę wieprzową, inni drobiową. Zalecam jednak ograniczyć się do maksymalnie dwóch-trzech rodzajów i pokusić się o przygotowanie samodzielnie wielkanocnej pieczonej wędliny. Jeśli chodzi o wędliny postawmy na jakość, a nie ilość.
Sałatka jarzynowa z majonezem.
Wielkanoc to zdecydowanie nie jest dobry czas na dietę. Stoły wielkanocne w polskich domach nie obfitują w mięsa i sałatki, a jedyną tradycyjną potrawą, w której znajdziemy odrobinę roślinnych witamin jest sałatka jarzynowa, zazwyczaj skąpana w kilku łyżkach majonezu. Pyszna, tradycyjna sałatka jarzynowa idealnie komponuje się z domowym pasztetem, białą kiełbasą, pieczonymi wędlinami.
Mazurek wielkanocny z kajmakiem
To tradycyjne ciasto na kruchym, delikatnym spodzie o prostokątnym kształcie. Najczęściej mazurek jest oblany masą kajmakową i udekorowany bakaliami – owocami suszonymi i ulubionymi orzechami. Coraz częściej jednak możemy się spotkać z różnymi jego wariantami. Szczególnie lubiane przez dzieci są mazurki z czekoladą i migdałami, a także z dodatkiem maku. W przypadku mazurków możemy wykazać się kreatywnością albo zaangażować dzieci do dekorowania ciasta bakaliami. Z moreli suszonych i migdałów możemy wyczarować świąteczny napis “Alleluja”, a lukrem lub czekoladą namalować wielkanocnego baranka.
Babka drożdżowa.
Pyszne ciasto to idealne dopełnienie pośniadaniowej kawy i herbaty wypitej w rodzinnym gronie. Babka wielkanocna to nieskomplikowane, proste ciasto, które możemy według uznania modyfikować. Popularne są babki drożdżowe z rodzynkami, morelami, skórką pomarańczową. Równie lubiane są także warianty z polewą czekoladową albo domowym lukrem. Najbardziej tradycyjna jest babka drożdżowa, ale smaczna i puszysta jest także babka piaskowa, marmurkowa, a także babka gotowana. Szczególnie polecamy do przyrządzenia babki formy do pieczenia SNB.
Sernik tradycyjny.
Równie popularny podczas Bożego Narodzenia. Nie znam osoby, która nie lubiłaby sernika! Jeśli więc w Wielkanoc gościcie znajomych lub dalsze rodziny, upieczcie sernik, który jest ciastem prostym do wykonania, lubianym i bezpiecznym. Tradycyjny sernik wielkanocny wykonajcie ze sprawdzonego sera twarogowego. Jeśli macie dostęp do zdrowego sera wiejskiego koniecznie go wykorzystajcie, a wasz sernik będzie idealnie miękki, puszysty i aromatyczny. Najbardziej popularne serniki to te z dodatkiem bakalii (szczególnie rodzynki, skórka pomarańczowa), z polewą czekoladową albo po prostu posypane cukrem pudrem. Jeżeli chcemy podać na stół kilka rodzajów ciast, ale organizujemy święta ledwie na kilka osób, warto pomyśleć nad rantem cukierniczym z separatorem, dzięki któremu na jednej blaszce możemy zrobić dwa rodzaje ciast.
Pascha wielkanocna.
Inaczej chleb wielkanocny. To bardzo tradycyjna potrawa, choć już nie tak popularna jak kiedyś. Przygotowywana z twarogu, śmietany, jajek, cukru, wanilii, także z bakaliami.
Pascha wielkanocna może być podawana na ciepło, jak i na zimno, także w wersji niesłodkiej, jako wypiek zastępujący pieczywo. Tradycyjna pascha wielkanocna musi być w kształcie ściętej piramidy, która symbolizuje grób Chrystusa. Paschę przygotowuje się i je już podczas Wielkiego Tygodnia, ale ze względu na pyszny smak jest także popularna na stole wielkanocnym.
Co zapakować do koszyczka wielkanocnego?
Zdecydowanie nie musimy święcić wszystkich przygotowanych potraw, dobrze jest jednak, gdy w koszyku wielkanocnym znajdzie się chociaż kawałek każdego rodzaju przysmaków tj. kawałek mięsa, ciasta, chleba, odrobina sałatki.
Koszyk wielkanocny powinien składać się z:
- Jajka (także pod postacią pisanek)
- Kawałka wędliny, kiełbasy, bądź pasztetu
- Chrzanu, ćwikły (możemy użyć do tego małego słoiczka bądź kieliszka)
- Kawałka babki wielkanocnej
I opcjonalnie:
- Baranka wielkanocnego na rzeżusze
- Soli i pieprzu
- Paschy
